İSG EĞİTİM NOTLARI

ÖNCE İNSAN

KÜÇÜK ÖNLEMLER; BÜYÜK ZARARLARI ÖNLER!..

BİLENLE BİLMEYEN HİÇ BİR OLUR MU?

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI

Çalışma yaşamında, İş kazaları ve meslek hastalıkları önemli bir sorun oluşturmaktadır.

Yapılan araştırmalara göre, özellikle, iş kazaları nedenlerinin çoğunluğunun, basit önlemler alarak önlenilmesinin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerde,   iş kazalarının sıklık ve ağırlığının; sanayileşmiş, sanayi devrimini yapmış ülkelere nazaran 2 ile 5 kat daha fazla olduğu belirlenmiştir.

Ülkemizde iş kazaları önemli rakamlara ulaşmaktadır.

Günde 600 iş kazası olmakta, her 65 iş kazasından birisi sakatlıkla, her 200iş kazasından birisi de ölümle sonuçlanmaktadır.

Meslek hastalıkları yönünden ülkemizde henüz tam bir araştırma ve saptama yapılabilmiş değildir. Bu konu tam olarak ele alınamamıştır. Bu konuda açılan hastane sayısı 2’dir.

İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda her yıl 1200 kişi yaşamını yitirmektedir.

Yapılan araştırmalara göre, herhangi bir iş kazasının meydana gelmesinde, insan payı & 88’dir.  Makine, teknoloji ve işyeri koşullarının payı ise % 10’dur.  Yüzde 2’yi ise insan iradesi dışında oluşan felaketlerdir(Deprem, yangın, sel baskını, yıldırım çarpması vb.).

İş kazalarının önlenilmesi ve en az düzeye indirgenebilmesi için, çalışanın kendi öz güvenliğini yine kendisinin almasının şart olduğu belirlenmiştir.  İşverenin, bu konuda gerekli önlem ve tavsiyeleri karşısında, çalışanın tam bir uyumla itaat etmesi, kazayı engelleyecek en önemli unsur olmaktadır.

İş kazasına neden olan unsurları bir araya getirdiğimizde şunlar ortaya çıkmaktadır: İhmalcilik, ehliyetsizlik, tedbirsizlik, bilgisizlik, düzensizlik ve yorgunluk…

Öte yandan alkol ve uyuşturucu kullanma, hastalık dönemleri, işyeri koşullarının olumsuz etkileri(gürültü, titreşim, soğuk, fazla sıcak, kalabalık olma, yer darlığı, aydınlatma yetersizliği, hatalı yerleşme, uygun araç-gereç kullanılmamamsı gibi)  ile çalışanın görme-duyma veya algılama reflekslerindeki bozukluklar da kazaların oluşumuna neden olmaktadır.

İş kazalarının oluş nedenleri:

1-     İşçinin işini sevmemesi veya işvereninden memnun olmamasına dayanan olumsuz tutumu,

2-     İşçinin, önem vermemek ve daha fazla zaman kazanmak için verilen iş güvenliği malzemelerini kullanmaması şeklinde hatalı davranışı,

3-     Dikkatin belli bir noktada toplanamaması ve sürdürülememesi, yani konsatrasyon bozukluğu,

4-     İşi çabuk bitirebilmek için acele etmek,

5-     Çalışma sesinden kuşku duyulan bir makinede, durumu önemsemeyerek, mevcut tehlikenin büyümesine neden olmak,

6-     Yetersiz tecrübe ve bilgisizlikle, yeteneğinin yapılan işe uygun olmaması,

7-     Reaksiyon ya da refleks yeteneğinin zayıf olması,

8-     Çalışanın aşırı dalgın, kederli veya sevinçli yahut gergin olması,

9-     Yakın amirleri ve iş arkadaşlarıyla zayıf iş ilişkisi içinde olması,

10- İş disiplinine uygun davranılmamamsı,

11- Yönetimde ve genel organizasyonda aksaklık ve bozuklukların bulunması,

12- Çalışma ortam ve koşullarının ilgili resmi makamlar tarafından etkinliği sağlayacak ölçüde kontrol edilememesi.

Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen herhangi bir olay, yapılan işle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın, iş kazası sayılmaktadır.  İş kazası işveren tarafından 2 iş günü içinde SSK’ya bildirilmek zorundadır.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasasının “iş ve meslek hastalığının tanımı” başlığını taşıyan 11. Maddesi hükmü; iş kazası ve meslek hastalığının tanımını yapar.

Madde 11-

A)    İş kazası, aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır;

a)      Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada,

b)      İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,

c)      Sigortalının işveren tarafından görev ve ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

d)      Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e)      Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak getirilmeleri sırasında,

B)     MESLEK HASTALIĞI

Meslek hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütülmesi koşulları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza hallerdir.

Meslek hastalığından söz edilebilmesi için, işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm koşulları nedeniyle hastalık, sakatlık ya da ruhi arıza durumunun meydana gelmesi gerekmektedir.

Örneğin, kömür madenlerinde çalışan sigortalıların, tutuldukları slikoz, pnömokonyoz ve antrekozis gibi hastalıklar, işin niteliğine göre tekrarlanan, bir nedenle meydana gelen meslek hastalıklarıdır.

Sıtma savaş işlerinde çalışan sigortalıların bataklıkların kurutulması işinde çalıştıkları sırada yakalandıkları sıtma hastalığı veya hayvanlarla ilgili işte çalışanların yakalandıkları şarbon hastalığı da, işin yürütüm koşulları yüzünden meydana gelen meslek hastalığı sayılmaktadır.

Hangi hastalığın meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların işten ayrıldıktan en geç ne kadar zaman sonra ortaya çıkacağı ve o işten ileri gelmiş olabileceği de iyi bilinmelidir.

Meslek hastalığını öğrenen bir işveren, bunu 2 gün içinde SSK’ya bildirmek zorundadır.

Tüberküloz olmayan akciğer komplikasyonları ile birlikte slikoz; spontan pnömotoraks:

Kömür madeni ocaklarında, kaya çalışmaları, yol kazmaları, kömür sökme, maden atma, kömür ve kaya işlerine nezaret…

Yükümlülük süresi 5 yıl.

Ankilostomyozlar; Ankilostom enfeksiyonunun doğurduğu anemi; maden ocaklarında, tünellerde, tuğla-kiremit ocağı vb. yerlerde çalışmalar.

Yükümlülük süresi 3 ay.

Sidero-slikoz: silis ve demir oksit tozlarının birlikte inhalasyonundan meydana gelen bir Bronko pnömopatidir.

Silisli kayaları delmek ve kazmak suretiyle açılan kömür madeni ocaklarındaki çalışmalar.

Yükümlülük süresi 5 yıldır.

AZOT OKSİTLER

Dispne, öksürük, siyanoz ve akciğer ödemi; kaynak işleri, dinamitle taş ocağı delmeleri, tabanca pamuğu imali. Yükümlülük süresi 3 gün.

MAKİNE YAĞLARININ MEYDANA GETİRDİĞİ DERMATOZLAR

Bu hastalığa neden olan işler: Bu yağları kullanarak yapılan tornacılık, vida için yiv açma, frezeleme, delme, haddeleme, vida deliği açmak için burgulama, boru içini perdahlama, testereleme ve reftifikasyon işleri vb. çalışmalar.

Etkileri:

Mültiple papülo-püstül ve bunların fronkülü ihtilatları(lezyonlar mutad olarak elin ve kolun dorsal yüzüne, kalçanın ön yüzüne lokalize olup, yağla bulaşmış iş elbisesinin temas ettiği yerlerde yayılır.)

Yükümlülük süresi: 7 gün.

Nevzat Çağlar Tüfekçi

İş Güvenliği Uzmanı(A)

İsgveinsan@gmail.com